Jak odzyskać usunięte dane na komputerze?

Czy zdarzyło się, że omyłkowo ważny dokument został usunięty z dysku twardego? Pierwszą reakcją była pewnie panika, ale zaraz potem musiała przyjść refleksja i pytanie, czy może aby da się przywrócić usunięty plik? Podpowiadamy, że jak najbardziej tak, choć chcąc przywrócić utracone dane należy wykonać kilka istotnych kroków. Jeśli chcecie poznać sztukę odzyskiwania plików to zapraszamy do lektury poniższego wpisu!

Jeśli skasowane pliki i foldery mają niewielkie znacznie w naszej ocenie można po prostu machnąć ręką. Co innego, gdy gorąco liczymy na sprawne odzyskanie usuniętych plików o dużym znaczeniu - dokumenty związane z pracą lub uczelnią, pełna sentymentów galeria zdjęć albo plik istotny dla uruchomienia konkretnej aplikacji. Czy można odzyskać usunięte pliki bez konieczności wizyty w specjalistycznym zakładzie? Uspakajamy: odzyskiwanie danych usuniętych z dysku twardego w zaciszu domowym jest, jak najbardziej możliwe. Dlatego opiszemy, jaka teoria kryje się za całym procesem, co można zrobić w własnym zakresie, podpowiemy który program do odzyskiwania danych wart jest uwagi oraz przybliżmy kroki zapobiegawcze.

Duchy usuniętych plików

Chcesz przywrócić ważne pliki z cyfrowych zaświatów? Spokojnie, wbrew pozorom tak naprawdę nic nie znika "na zawsze" z dysku - a przynajmniej tak mówi teoria. Każdy plik utworzony lokalnie lub pobrany z sieci zostawia swój ślad na nośniku. W konsekwencji, nawet po usunięciu pliku, gdy już go nie widać w eksploratorze, skasowane dane wciąż są obecne w pamięci do momentu ich ponownego nadpisania. Zalecamy o tym pamiętać także podczas potencjalnej odsprzedaży dysku twardego.

Jednocześnie każdy system operacyjny śledzi, gdzie znajdują się poszczególne pliki na dysku. W rezultacie każdy folder, pod folder, plik i dokument posiada unikalny wskaźnik, który informuje system, gdzie zaczynają się i kończą dane pliku. Chcąc zrozumieć zasady działania tego mechanizmu najpierw wypada opisać sposób funkcjonowania nowoczesnej pamięci masowej w komputerze.

Na jakim typie pamięci masowej najlepiej przechowywać ważne dane?

Urządzenia pamięci masowej to miejsce, gdzie zapisujemy nasze dane z zamiarem ich wielokrotnego odczytu i modyfikacji. Są to między innymi dyski typu HDD, SSD oraz poręczne karty SD lub zwykły pendrive.

W przypadku tradycyjnego dysku twardego zapis na talerzach metodą magnetyczną wykonuje głowica. Przestrzeń wspomnianych talerzy podzielona została na sektory, w których umieszczane są zapisywane dane. W chwili usunięcia pliku sprzęt dotychczas zagospodarowaną przestrzeń oznacza wyłącznie jako pole gotowe do przyjęcia nowych informacji z czasem nadpisując wcześniej usunięte dane.

Współcześnie jednak korzystamy jeszcze z pamięci flash, gdzie główne skrzypce grają półprzewodniki zapisujące dane w zupełnie inny sposób. Idealnym przykładem będzie dysk SSD, gdzie komórki pamięci, aby móc zapisać nowe dane zawsze muszą dysponować wolnym miejscem. W konsekwencji SSD od razu nadpisuje usunięte pliki informacją o pustym miejscu.

Nietrudno się zatem domyślić, że w kontekście odzyskiwania usuniętych danych to dyski HDD dają większe pole do popisu. W dłuższej perspektywie czasu to właśnie one powinny pełnić funkcję bezpiecznego magazynu. Natomiast SSD to idealny wybór na dysk systemowy.

Na wypadek utraty danych musisz działać szybko

W sytuacji odzyskiwania danych istotny jest czas a dokładnie jak szybko użytkownik zareaguje. Im bardziej zwlekamy tym odzyskanie plików będzie trudniejsze, by z czasem stać się wręcz niemożliwym dla domowych sposobów.

Jeśli chcesz odzyskać dane, przykładowo po opróżnieniu kosza, w pierwszej kolejności zalecamy zaprzestanie korzystania z urządzenia pamięci masowej pod postacią dysku twardego, na którym pierwotnie znajdowały się usunięte pliki. Identyczną procedurę wypada zastosować w przypadku dysku SSD.

Musimy jednak podkreślić, że w przypadku dysku półprzewodnikowego prawdopodobnie koniecznym będzie wizyta u specjalisty. Szczególnie, jeśli podczas korzystania z komputera doszło do uszkodzeń mechanicznych, jak i logicznych. Mimo swoich ogólnych zalet użytkowych tak proces odzyskiwania danych z SSD może być niemałym wyzwaniem.

Odzyskiwanie danych czas zacząć

Omylnie usunięte pliki na komputerze można odzyskać na różne sposoby. Najprostszym będzie oczywiście sprawdzenie, czy aby dane leżą jeszcze w koszu. Jest na to szansa, o ile nie skorzystaliście z komendy Delete + Shift. W przeciwnym wypadku, by odzyskać usunięte pliki wystarczy kliknąć na plik w koszu prawym przyciskiem myszy i wybrać opcję "Przywróć". Dla spokoju ducha zajrzyjcie jeszcze do jego pierwotnej lokalizacji, czy aby wszystko poszło po waszej myśli.

W życiu przeważnie nie ma tak łatwo. Zmodyfikowany lub permanentnie usunięty plik stanowi poważne wyzwanie. W takim wypadku pierwszą deską ratunku okażą się opcje zaszyte w samym systemie Windows. Można odzyskać skasowane dane sięgając po przywracanie plików z kopii zapasowej. Warto spróbować przywrócić pliki lub folderów, które system operacyjny zapisuje automatycznie w ramach punktu przywracania.

Przywracanie za pomocą historii plików zapisanej w kopii zapasowej Windows 1o nie jest przesadnie trudne. Wystarczy w polu wyszukiwania na pasku zadań wpisać komendę "przywróć pliki", a następnie wybrać "Przywróć pliki za pomocą historii plików". Gdy znajdziemy już interesujący nas plik należy wyświetlić wszystkie jego wersje. Gdy mamy już właściwą, wystarczy wybrać pozycję "Przywróć", aby zapisać ją w jej pierwotnej lokalizacji lub wskazać zupełnie nowe miejsce

Ciekawostką jest, że mimo aktualizacji do nowszego Okienka Microsoftu, jeśli w poprzednich wersjach systemu Windows używano funkcji Kopia zapasowa i przywracanie do tworzenia kopii zapasowych plików lub tworzenia obrazów systemu, to stare kopie zapasowe są nadal dostępne w systemie Windows, co może pomóc odzyskać usunięte pliki na komputerze.

Przywróć usunięte pliki z pomocą profesjonalnego oprogramowania do odzyskiwania plików

Idea programów do odzyskiwania danych nie jest niczym nowym w branży IT. Aplikacji pozwalających uratować usunięte dane jest od zatrzęsienia. W większości przypadków z pomocą oprogramowania wystarczy tylko uruchomić skanowanie dysku lub wybranego zewnętrznego nośnika (choćby karty SD) w poszukiwaniu usuniętych, a następnie za pomocą filtrów znaleźć pożądany plik lub folder.

Gdy w grę wchodzi szybkie przywracanie plików pewnie większość użytkowników sięgnie po darmowe rozwiązanie. Przykładem takie narzędzia będzie program Recuva, który można użyć do odzyskiwania zdjęć, muzyki, dokumentów, filmów lub innych typów plików na dysku twardym, kartach pamięci lub pamięciach USB. W dość zręczny sposób przeszukuje nośniki i łączy fragmenty plików w całość, dzięki czemu można odzyskać potrzebne dane.

Warto jednak pamiętać, że darmowe programy do odzyskiwania danych mają swoje ograniczenia. W takim wypadku przydaje się profesjonalne programowanie. Przykładowo EaseUS Data Recovery Wizard pozwala na odzyskanie danych utraconych nawet w wyniku usunięcia, sformatowania, straty partycji, awarii systemu lub ataku paskudnego wirusa. Dostępny jest nawet wariant oprogramowania z bootowalnym nośnikiem - np. na wypadek gdyby partycja systemowa zawiodła, lub zagubiły się istotne pliki na komputerze odpowiedziane za pracę systemu.

Jak zapobiegać przypadkowemu usunięciu danych?

Chcąc odzyskać trwale usunięte pliki należy być gotowym na ewentualność wyłącznie połowicznego sukcesu. W przypadku oprogramowania o ograniczonych możliwościach istnieje także sposobność niepowodzenia całej operacji. W naszej ocenie najlepiej zapobiegać niż leczyć. Kierując się poniższymi instrukcjami powinniście uniknąć niepotrzebnych kłopotów.

Kontrola dostępu do komputera

Skasowane pliki nie muszą wynikać z naszej winy. Jeśli do komputera miała dostęp osoba niepowołana, szczególnie o niskim poziomie wiedzy technicznej, rezultat takiego starcia człowiek-maszyna może być różny. Czasami warto pomyśleć o zabezpieczeniu dostępu hasłem lub wystarczy utworzyć osobne konta dla tzw. gości.

Pamiętaj o punktach przywracania

Wspominaliśmy już o tej możliwości, gdzie warto spróbować odzyskać skasowane dane sięgając po przywracanie plików z kopii zapasowej. Warto spróbować przywrócić pliki lub foldery zapisane w ramach punktu przywracania. Zalecamy poświęcić chwilę czasu na zrozumienie funkcjonowania tej opcji oraz jej właściwej konfiguracji. Nie wyczerpuje to jednak dostępnego wachlarza możliwości.

Korzystaj z zewnętrznych dysków twardych

O wiele łatwiej przywrócić usunięte pliki w przypadku wcześniejszego utworzenia kopii zapasowej systemu na innym dysku. Aby mieć możliwość stworzenia kopii zapasowej, należy wyposażyć się w zewnętrzny dysk twardy. Bardziej zaawansowani użytkownicy sięgają po dysk sieciowy, czyli serwer NAS. Nie ograniczajmy się jednak wyłącznie do jednej metody! Istotne pliki i dokumenty warto archiwizować w chmurze - narzędzi do tego jest całkiem sporo. Ważne pliki zalecamy trzymać w więcej niż jednym, czy nawet dwóch miejscach.

Mniej na oku swój sprzęt komputerowy

Nie jest niczym nowym, że warto aktualizować oprogramowanie systemowe i często używane narzędzia, w tym oprogramowanie do odzyskiwania danych. Łatki udostępniane przez producentów software usuwają błędy i luki w zabezpieczeniach, które mogą zwiększyć szanse na utratę danych. Czasami jednak nie polecamy iść od razu na pełną wodę. Warto wstrzymać się z aktualizacją choćby jeden dzień w celu uzyskania potwierdzenia, czy aktualizacja sama w sobie nie niesie jakichś problemów.

Jednocześnie raz na jakiś czas polecamy sprawdzić stan techniczny komputera. Obserwujmy kondycję dysków, czy czasem nie zaczynają sypać błędami. Inwestujmy także w sprawdzony markowy sprzęt - bardzo tanie dyski HDD albo SSD to przepis na katastrofę. Szczególnie jeśli dodatkowo sięgamy po sprzęt używany, co do którego przebiegu nie mamy żadnej pewności. Wdrażając te wszystkie metody zapobiegawcze pamiętajmy też, by mieć na podorędziu jakieś bezpieczne oprogramowanie do odzyskiwania danych, które może przydać się w najmniej spodziewanym momencie!